Hầu hết lịch sử thành văn của nhân loại là một lỗ hổng dữ liệu khổng lồ. Khởi đầu từ thuyết “Đàn ông săn bắn”, các nhà chép sử trong quá khứ đã gần như không chừa một chỗ nào để ghi nhận vai trò của phụ nữ trong quá trình tiến hóa của loài người, cả về phương diện văn hóa lẫn sinh học. Thay vào đó, cuộc sống của đàn ông được lấy làm đại diện cho đời sống của toàn bộ nhân loại. Còn khi nói đến cuộc sống của nửa còn lại của loài người, mọi thứ thường chỉ là một sự im lặng.

Trong cuốn sách Phụ Nữ Vô Hình, Caroline Criado Perez đã thể hiện cái nhìn sâu sắc của mình về một thế giới vắng bóng phụ nữ trong ba chủ đề chính: Cơ thể phụ nữ, gánh nặng của công việc chăm sóc gia đình không lương, và bạo lực với nữ giới do nam giới gây ra.

Những khoảng trống câm lặng này đầy rẫy khắp nơi trong nền văn hóa của chúng ta — trong phim ảnh, tin tức, văn học, khoa học, quy hoạch đô thị, kinh tế, và hầu hết các chuẩn mực xã hội – từ thuật toán, liều lượng thuốc cho đến chính sách của chính phủ. Lỗ hổng dữ liệu về phụ nữ hiện diện ở khắp ngõ ngách: trong đời sống hằng ngày, nơi làm việc, các thiết kế, ở bệnh viện, chốn công cộng hay khi tai ương ập đến.

Tất cả đều in hằn – đến méo mó – một sự “hiện diện khuyết thiếu” mang dáng hình phụ nữ. Bởi vì phụ nữ chưa được nhìn thấy và chưa được ghi nhớ, bởi vì dữ liệu của nam giới chiếm phần lớn những gì chúng ta biết nên những gì thuộc về nam giới được nhìn nhận là phổ quát. Nó dẫn đến kết quả là phụ nữ – một nửa dân số toàn cầu – bị định vị là thiểu số, với bản sắc bị coi như cá biệt và quan điểm bị xem là chủ quan. Đây chính là lỗ hổng dữ liệu giới.

Một trong những điểm quan trọng nhất mà tác giả nhấn mạnh là lỗ hổng dữ liệu giới không sinh ra từ ác ý, thậm chí người ta còn không hề cố ý. Thực tế là ngược lại – nó đơn giản chỉ là sản phẩm của một lối suy nghĩ đã tồn tại hàng thiên niên kỷ, và đã trở thành một dạng mặc định: mỗi khi nhắc đến “con người nói chung”, hiển nhiên đó là nói về đàn ông.

Phụ Nữ Vô Hình là câu chuyện về sự vắng bóng. Chúng ta không chỉ thiếu dữ liệu về phụ nữ nói chung mà khi nói đến phụ nữ da màu, phụ nữ khuyết tật, hay phụ nữ thuộc tầng lớp lao động, thậm chí trên thực tế còn không hề tồn tại dữ liệu nào. Và với tất cả những dữ liệu mà tác giả trình bày, ta buộc phải tự hỏi:

“Liệu chúng ta có thể tiếp tục tin rằng lỗ hổng dữ liệu giới chỉ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên khổng lồ hay không?”

Một cuốn sách thẳng thắn, giàu tri thức và đầy tính nhân văn — dành cho bất kỳ ai quan tâm đến sự công bằng giới, tiếng nói phụ nữ, và tính đại diện trong tri thức nhân loại.

Viết bởi Kiên Nguyễn – Tình nguyện viên LIBMAS
Link hình: Ebay Australia